લદ્દાખઃ ભારત અને ચીન વચ્ચે તણાવનો અંત : બંને દેશના સૈનિકોએ દિવાળી પર એકબીજાને મીઠાઈ ખવડાવી

લોગવિચાર :

ડેપસાંગ અને ડેમચોકમાં ભારત અને ચીન વચ્‍ચે છૂટાછેડાનું કામ પૂર્ણ થઈ ગયું છે. ભારત-ચીન બોર્ડર પર બંને દેશોના સૈનિકોએ પીછેહઠ કરી છે. આજે અથવા આવતીકાલથી બંને દેશોની સેના અહીં પેટ્રોલિંગ શરૂ કરશે. તે જ સમયે, આજે દિવાળીના અવસર પર, બંને દેશો (ભારત-ચીન) ના સૈનિકોએ એકબીજાને આવકાર્યા છે. તાજેતરમાં, ભારત અને ચીન વચ્‍ચે ડેપસાંગ અને ડેમચોકમાંથી છૂટાછેડા અંગે સમજૂતી થઈ હતી.

પૂર્વી લદ્દાખના ડેપસાંગ અને ડેમચોકમાં જ નહીં પરંતુ અન્‍ય સ્‍થળોએ પણ મીઠાઈઓ વહેંચવામાં આવી છે. જ્‍યાં પણ મીઠાઈ વહેંચવામાં આવી છે ત્‍યાં લદ્દાખમાં ચુશુલ મોલ્‍ડો, સિક્કિમમાં નાથુલા, અરુણાચલમાં બુમલા અને અન્‍ય ઘણી જગ્‍યાઓ પણ સામેલ છે. સેનાના સૂત્રોએ જણાવ્‍યું કે પાંચ BMP પોઈન્‍ટ પર મીઠાઈની આપ-લે કરવામાં આવી હતી.

સેનાના સૂત્રોએ જણાવ્‍યું હતું કે બુધવારે ડેપસાંગ અને ડેમચોકમાં છૂટાછેડાનું કામ પૂર્ણ થયું હતું. આ પછી પેટ્રોલિંગને લઈને સ્‍થાનિક કમાન્‍ડર સ્‍તરની વાતચીત થઈ હતી. સંભવતઃ આજ અથવા આવતીકાલથી બંને દેશોની સેના ડેપસાંગ અને ડેમચોક વિસ્‍તારમાં પેટ્રોલિંગ શરૂ કરશે. છેલ્લા સાડા ચાર વર્ષથી તણાવના કારણે અહીં પેટ્રોલિંગ બંધ કરી દેવામાં આવ્‍યું હતું. તાજેતરમાં જ બંને દેશો વચ્‍ચે આ અંગે સમજૂતી થઈ હતી. કરાર માત્ર ડેમચોક અને ડેપસાંગ માટે જ થયા છે. અન્‍ય ક્ષેત્રો માટે હજુ પણ વાટાઘાટો ચાલુ છે.

વાસ્‍તવમાં, ભારત અને ચીન વિશ્વની સૌથી લાંબી અને વિવાદિત સરહદ વહેંચે છે, જેને વાસ્‍તવિક નિયંત્રણ રેખા અથવા LAC કહેવામાં આવે છે. આ ૩૪૮૮ કિમી લાંબી સરહદ છે, જે ભારત અને ચીનની સરહદને પૂર્વ, મધ્‍ય અને પશ્‍ચિમ એમ ત્રણ ક્ષેત્રોમાં વહેંચે છે. આ એટલી લાંબી લાઈન છે કે ભારત અને ચીન લદ્દાખથી અરુણાચલ સુધી તેના ઘણા ભાગો પર અલગ-અલગ દાવા કરે છે અને તેનાથી સંઘર્ષની શકયતા વધી જાય છે. પરંતુ સમજૂતી બાદ બંને દેશોની સેનાઓ ડેપસાંગ અને ડેમચોકમાં પીછેહઠ કરી છે.

જૂન ૨૦૨૦માં ગલવાન ઘાટીમાં ભીષણ અથડામણ બાદ ભારત અને ચીન વચ્‍ચેના સંબંધોમાં ખટાશ આવી ગઈ હતી. છેલ્લા કેટલાક દાયકાઓમાં બંને પક્ષો વચ્‍ચેનો આ સૌથી ગંભીર સૈન્‍ય સંઘર્ષ હતો. ઘણા અઠવાડિયાની વાટાઘાટો પછી ૨૧ ઓક્‍ટોબરના રોજ કરારને અંતિમ સ્‍વરૂપ આપવામાં આવ્‍યું હતું. આ પછી વિદેશ મંત્રી એસ જયશંકરે એક નિવેદનમાં કહ્યું હતું કે ભારત અને ચીનના સૈનિકો એ જ રીતે પેટ્રોલિંગ કરી શકશે જેવી રીતે તેઓ બંને પક્ષો વચ્‍ચે સૈન્‍ય સંઘર્ષ શરૂ થયા પહેલા કરતા હતા.