લોગવિચાર :
બોલિવુડના કિંગખાન શાહરૂખ ખાને તા.2 નવેમ્બરે પોતાના જન્મ દિવસે જાહેર કર્યું હતું કે તેણે ધુમ્રપાન છોડી દીધું છે. 25 વર્ષની ઉંમરે શાહરૂખ ખાને સિગરેટ પીવાનું ચાલુ કર્યું હતું.
શાહરુખના ધૂમ્રપાન છોડવાની સૌથી સારી વાત એ છે કે, આ નિર્ણય તેના ઘણા ચાહકોને પણ ધૂમ્રપાન છોડવાની ઈચ્છા શક્તિ આપશે.
સત્ય એ છે કે વિશ્વનો દરેક ધૂમ્રપાન કરનાર જાણે છે કે સિગારેટનો દરેક પફ તેના ફેફસાંને નુકસાન પહોંચાડે છે.
તેના શરીરના તમામ અંગો પર નકારાત્મક અસર કરે છે. જેના કારણે ફેફસાના કેન્સર, હૃદય રોગ, સ્ટ્રોક, અસ્થમા અને સીઓપીડી જેવા ખતરનાક રોગોનું જોખમ વધી રહ્યું છે.
શાહરુખ ખાને કહ્યું છે કે, અત્યારે તેને શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થઈ રહી છે. આનાથી પ્રશ્ર્ન થાય છે કે ધૂમ્રપાન છોડ્યા પછી કેટલા દિવસો પછી હૃદયની તંદુરસ્તી સુધરવાનું શરૂ થાય છે? ધૂમ્રપાનથી થતાં નુકસાનને રિકવર કરવામાં શરીરને કેટલો સમય લાગે છે?
અમેરિકન કેન્સર સોસાયટી અનુસાર, સિગારેટ છોડવાની આગલી મિનિટમાં સુધારો શરૂ થાય છે. છેલ્લી સિગારેટ પીવાના 20 મિનિટ પછી, આપણું બ્લડ પ્રેશર સામાન્ય થવા લાગે છે, હૃદયના ધબકારા પણ સામાન્ય થવા લાગે છે.જો કે, હૃદયના સંપૂર્ણ સ્વસ્થ થવામાં કેટલો સમય લાગશે તે વ્યક્તિ કેટલા સમયથી ધૂમ્રપાન કરે છે અને તે એક દિવસમાં કેટલી સિગારેટ પીવે છે તેના પર નિર્ભર છે.
સેન્ટર્સ ફોર ડિસીઝ કંટ્રોલ એન્ડ પ્રિવેન્શન (સીડીસી) અનુસાર, યુ.એસ.માં દર વર્ષે 5માંથી 1 મૃત્યુ સિગારેટના ધૂમ્રપાનને કારણે થાય છે. અહીં દર વર્ષે 4 લાખ 80 હજાર લોકો ધૂમ્રપાનને કારણે મૃત્યુ પામે છે. વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન (WHO) અનુસાર, દર વર્ષે સમગ્ર વિશ્વમાં 80 લાખથી વધુ લોકો ધૂમ્રપાનને કારણે નાની ઉંમરે મૃત્યુ પામે છે. ભારતમાં દર વર્ષે 10 લાખથી વધુ લોકો ધૂમ્રપાનને કારણે મૃત્યુ પામે છે.
ધૂમ્રપાનને કારણે કયા રોગોનું જોખમ વધે છે? સિગારેટનો ધુમાડો આપણા ફેફસાંમાંથી પસાર થઈને હૃદય સુધી પહોંચે છે. આ પછી તે હૃદય દ્વારા લોહીમાં સમાઈ જાય છે. આ ધુમાડો લોહી દ્વારા મગજ અને કિડની જેવા આપણા મહત્ત્વપૂર્ણ અંગો સુધી પહોંચે છે. તે તમામ અવયવોની કામગીરીને અસર કરે છે. આ સિવાય ધુમાડામાં રહેલા કાર્સિનોજેન્સ પાછળથી કેન્સરનું કારણ બને છે.
જયપુરની નારાયણા હોસ્પિટલના કાર્ડિયોલોજી વિભાગના ડાયરેક્ટર ડો. દેવેન્દ્ર શ્રીમલ કહે છે કે આ ખતરનાક રોગોથી બચવાનો એક જ રસ્તો છે - ધૂમ્રપાન છોડવું. જો આ પ્રશ્ર્ન વારંવાર તમારા મનમાં આવે છે કે ધૂમ્રપાન છોડ્યા પછી કેટલા દિવસો પછી તમારું હૃદય પહેલા જેવું થઈ જશે, તો ચાલો નીચે આપેલા કેટલાક ગ્રાફિક્સ દ્વારા તેને સમજીએ.સૌ પ્રથમ, બ્લડ પ્રેશર સામાન્ય થાય છે.
સિગારેટમાં નિકોટીનની હાજરીને કારણે બ્લડ પ્રેશર વધે છે. બ્લડ પ્રેશર વધવાના અન્ય ઘણા કારણો છે, જેમ કે ધુમાડો રક્ત વાહિનીઓની દીવાલોમાં જમા થાય છે, જેના કારણે નળીઓ સાંકડી થઈ જાય છે. તેનાથી લોહી ગંઠાઈ જવાનું જોખમ પણ વધી જાય છે.
તેથી હૃદયને લોહીને ખસેડવા માટે વધુ મહેનત કરવી પડે છે. તેનાથી બ્લડ પ્રેશર વધે છે. જ્યારે આપણે ધૂમ્રપાન છોડી દઈએ છીએ, ત્યારે આપણને બ્લડપ્રેશરનું મુખ્ય કારણ નિકોટિન મળતું બંધ થઈ જાય છે. તેથી તે ધીમે ધીમે સામાન્ય બને છે. નિકોટીનની ગેરહાજરીને કારણે હૃદયના ધબકારા પણ સામાન્ય થઈ જાય છે. આ પ્રક્રિયા છેલ્લી સિગારેટ પીધા પછી અડધા કલાકમાં શરૂ થાય છે.
લગભગ 12 થી 24 કલાક પછી, સિગારેટના ધુમાડાને કારણે આપણા લોહીમાં ઓગળેલા મોનોક્સાઇડનું સ્તર પણ ઓછું થવા લાગે છે. તેનાથી હાર્ટ એટેકનો ખતરો ઓછો થાય છે. આગામી 2-3 અઠવાડિયા અને 1 થી 9 મહિનામાં શરીરમાં શું હીલિંગ થાય છે તે ગ્રાફિકમાં જુઓ:એક વર્ષ પછી હૃદયરોગ અને કેન્સરનું જોખમ અડધું થઈ જાય છે .
કેન્સર, હૃદયરોગ અને અસ્થમા જેવા રોગોનું જોખમ અન્ય લોકો કરતા ધૂમ્રપાન કરતા લોકોમાં અનેકગણું વધી જાય છે. જો કોઈ વ્યક્તિ ધૂમ્રપાન છોડે છે, તો સાજા થયાના એક વર્ષમાં કોરોનરી હાર્ટ ડિસિસનું જોખમ અડધું થઈ જાય છે. આનો અર્થ એ છે કે, આપણું હૃદય અને શરીર માત્ર એક વર્ષમાં તેની અડધી ક્ષમતા પુન:પ્રાપ્ત કરે છે.