લોગ વિચાર :
જેમ જેમ સમય બદલાઈ રહ્યો છે, આપણે આધુનિક બની રહ્યા છીએ, તેવી જ રીતે વાયુ પ્રદૂષણથી થતા મૃત્યુ પણ ઝડપથી વધી રહ્યા છે. વિકાસની સાથે વિનાશ પણ આવે છે એ કહેવત બિલકુલ સાચી સાબિત થઈ રહી છે. જેમ જેમ સુખ-સુવિધાઓ વધી રહી છે તેમ પ્રદુષણ પણ વધી રહ્યું છે. આજે રસ્તાઓ પર ઝડપથી ચાલતા વાહનો છે, પેટ્રોલ અને ડીઝલમાંથી નીકળતા ઝેરને કારણે વાતાવરણ પણ બગડી રહ્યું છે. સાથે જ કારખાનાઓમાંથી નીકળતો કાળો ધુમાડો હવાને પણ ઝેરી બનાવી રહ્યો છે અને જીવલેણ સાબિત થઈ રહ્યો છે. દિલ્હી અને મુંબઈ સહિત દેશના 10 શહેરોમાં 7 ટકા મૃત્યુ માટે હવાનું પ્રદૂષણ જવાબદાર છે, ખરાબ હવાના કારણે દર વર્ષે 33 હજાર ભારતીયો મૃત્યુ પામે છે, આ દાવો પણ રિપોર્ટમાં કરવામાં આવ્યો છે.
વાયુ પ્રદૂષણને કારણે 33 હજાર લોકોએ જીવ ગુમાવ્યા
લેન્સેટ પ્લેનેટરી હેલ્થમાં પ્રકાશિત એક અહેવાલમાં દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે દેશના 10 શહેરોમાં હવાનું સ્તર દર વર્ષે લગભગ 33 હજાર મૃત્યુનું કારણ છે, હવાનું સ્તર ભારતની રાષ્ટ્રીય સ્વચ્છ હવા મર્યાદાથી નીચે છે. અહેવાલમાં જણાવાયું છે કે દેશની સ્વચ્છ હવાના ધોરણો હાલમાં વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થાના 15 માઇક્રોગ્રામ હવાના ક્યુબિક મીટરની માર્ગદર્શિકાથી ઉપર છે. રિપોર્ટમાં ભાર મૂકવામાં આવ્યો છે કે પ્રદૂષિત હવાના જોખમોથી લોકોને બચાવવા માટે ભારતે ઓછામાં ઓછા ડબ્લ્યુએચઓ માર્ગદર્શિકા અનુસાર તેના સ્વચ્છ હવાના ધોરણો બદલવાની જરૂર છે.
રિપોર્ટ અનુસાર ભારતમાં સ્વચ્છ હવાના માપદંડો પહેલાથી જ આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે સ્વચ્છ હવાના માપદંડો કરતા વધારે છે, પરંતુ ઘણા શહેરોમાં ધોરણો કરતા અનેક ગણું વધુ પ્રદૂષણ છે, જે એક મોટી સમસ્યા છે. જેના કારણે લોકો બિમારીઓનો શિકાર બની રહ્યા છે.
દેશમાં ઝેરી હવાવાળા 10 શહેરો
• અમદાવાદ
• બેંગ્લોર
• ચેન્નઈ
• દિલ્હી
• મુંબઈ
• પુણે
• હૈદરાબાદ
• કોલકાતા
• શિમલા
• વારાણસી
વાયુ પ્રદૂષણ પર લેન્સેટ રિપોર્ટ શું કહે છે?
રિપોર્ટ અનુસાર, 2008 અને 2019 ની વચ્ચે દિલ્હી, મુંબઈ, પુણે, અમદાવાદ, બેંગલુરુ, હૈદરાબાદ, કોલકાતા, શિમલા, ચેન્નાઈ અને વારાણસી સહિત દેશના 10 શહેરોમાં એક અભ્યાસ કરવામાં આવ્યો હતો, જેમાં જાણવા મળ્યું હતું કે આ શહેરોમાં ખરાબ હવાના કારણે 33 હજાર લોકોએ જીવ ગુમાવ્યો હતો. અભ્યાસમાં એ પણ સામે આવ્યું છે કે દેશમાં વર્તમાન હવાની ગુણવત્તા અને વાયુ પ્રદૂષણ સ્તર ધોરણોથી નીચે છે અને દૈનિક મૃત્યુ દર પણ વધે છે. દેશના 10 શહેરોમાં દર વર્ષે 33 હજાર મૃત્યુ વાયુ પ્રદૂષણના સ્તરને કારણે થઈ શકે છે, જે WHO માર્ગદર્શિકાથી ઉપર છે.
દિલ્હીમાં વાયુ પ્રદૂષણને કારણે સૌથી વધુ મોત થયા છે
રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે "મુંબઈ, બેંગલુરુ, કોલકાતા અને ચેન્નાઈ જેવા ઉચ્ચ હવા પ્રદૂષણવાળા શહેરોમાં પણ મોટી સંખ્યામાં મૃત્યુ થયા છે. દેશના રાષ્ટ્રીય હવાની ગુણવત્તાના માપદંડોને વધુ કડક બનાવવાના પ્રયાસો કરવા જોઈએ. હવાના કારણે થતા મૃત્યુની સંખ્યા આ અભ્યાસ દરમિયાન રાજધાનીમાં દર વર્ષે 12,000 લોકો મૃત્યુ પામે છે, જે દેશના કુલ મૃત્યુના 11.5 ટકા છે.
આ શહેરમાં વાયુ પ્રદૂષણને કારણે સૌથી ઓછા મૃત્યુ થાય છે
દિલ્હી બાદ વારાણસીમાં ખરાબ હવાના કારણે સૌથી વધુ લોકોના મોત થયા છે. યુપીના આ શહેરમાં વાયુ પ્રદૂષણને કારણે દર વર્ષે 830 લોકો મૃત્યુ પામે છે, જે કુલ મૃત્યુના 10.2 ટકા છે. દર વર્ષે વાયુ પ્રદૂષણને કારણે મુંબઈમાં લગભગ 5100, બેંગલુરુમાં 2,100, ચેન્નાઈમાં 2900 અને કોલકાતામાં 4700 લોકો મૃત્યુ પામે છે. હિમાચલની રાજધાની શિમલામાં સૌથી ઓછું વાયુ પ્રદૂષણ જોવા મળ્યું છે. જો કે, પહાડી સ્થળોએ પણ હવાના પ્રદૂષણના સ્તરનું જોખમ રહેલું છે. શિમલામાં ખરાબ હવાના કારણે દર વર્ષે 59 મૃત્યુ થાય છે, જે કુલ મૃત્યુના 3.7 ટકા છે. વાયુ પ્રદૂષણને કારણે થતા મૃત્યુ અંગેનો આ લેન્સેટ રિપોર્ટ સસ્ટેનેબલ ફ્યુચર્સ કોલાબોરેટિવ, અશોકા યુનિવર્સિટી, સેન્ટર ફોર ક્રોનિક ડિસીઝ કંટ્રોલ, સ્વીડનની કેરોલિન્સ્કા ઇન્સ્ટિટ્યૂટ, હાર્વર્ડ અને બોસ્ટન યુનિવર્સિટીના સંશોધકો દ્વારા તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે.