ગુરુવારે પાકિસ્તાને 15 ભારતીય લશ્કરી ઠેકાણાઓ પર હુમલો કરવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો. ભારતની રશિયન બનાવટની S-400 વાયુ સંરક્ષણ સિસ્ટમે તે બધાને નિષ્ફળ બનાવ્યા. બદલો લેવા માટે, ભારતે પાકિસ્તાનના લાહોરમાં તૈનાત HQ-9 વાયુ સંરક્ષણ પ્રણાલીનો નાશ કર્યો છે. ચાર વર્ષ પહેલાં ચીનથી ખરીદ્યું હતું.
S-400 એક એર ડિફેન્સ સિસ્ટમ છે, જેનો અર્થ એ થાય કે તે હવા દ્વારા થતા હુમલાઓને અટકાવે છે. તે દુશ્મન દેશોના મિસાઇલો, ડ્રોન, રોકેટ લોન્ચર અને ફાઇટર જેટના હુમલાઓને રોકવામાં અસરકારક છે. તે રશિયાના અલ્માઝ સેન્ટ્રલ ડિઝાઇન બ્યુરો દ્વારા બનાવવામાં આવ્યું છે અને તેની ગણતરી વિશ્વની સૌથી આધુનિક હવાઈ સંરક્ષણ સિસ્ટમમાં થાય છે. ભારત અને રશિયા વચ્ચે 2018 માં S-400 ના 5 યુનિટ માટે લગભગ 40 હજાર કરોડ રૂપિયાનો સોદો થયો હતો.
આ સિસ્ટમમાં શું ખાસ છે?
1) S-400 ની સૌથી મોટી ખાસિયત એ છે કે તે મોબાઇલ છે, એટલે કે તેને રસ્તા દ્વારા ગમે ત્યાં લઈ જઈ શકાય છે.
2) તે 92N6E ઇલેક્ટ્રોનિકલી સ્ટીઅર્ડ ફેઝ્ડ એરો રડારથી સજ્જ છે જે લગભગ 600 કિલોમીટરના અંતરેથી અનેક લક્ષ્યોને શોધી શકે છે.
3) ઓર્ડર મળ્યાના 5 થી 10 મિનિટમાં તે કામગીરી માટે તૈયાર થઈ જાય છે.
4) S-400 નું એક યુનિટ એકસાથે 160 વસ્તુઓને ટ્રેક કરી શકે છે. એક લક્ષ્ય માટે 2 મિસાઇલો છોડી શકાય છે.
5) S-400 માં 400 સિસ્ટમની શ્રેણી દર્શાવે છે. ભારતને જે સિસ્ટમ મળી રહી છે તેની રેન્જ 400 કિલોમીટર છે. આનો અર્થ એ છે કે તે તેના લક્ષ્યને શોધી શકે છે અને 400 કિલોમીટરના અંતરેથી વળતો હુમલો કરી શકે છે. આ ઉપરાંત, તે 30 કિલોમીટરની ઊંચાઈએ પણ પોતાના લક્ષ્ય પર હુમલો કરી શકે છે.
આ સિસ્ટમમાં વિવિધ રેન્જની 4 મિસાઇલો પણ છે - ટૂંકી રેન્જ, મધ્યમ રેન્જ, લાંબી રેન્જ અને ખૂબ જ લાંબી રેન્જ. આ 40 કિલોમીટરથી 400 કિલોમીટરના અંતરેથી વળતો હુમલો કરી શકે છે.
ભારત રશિયા પાસેથી 400 કિમી રેન્જની મિસાઇલ ખરીદી રહ્યું છે, જેને 40N6E કહેવાય છે. ખૂબ જ લાંબા અંતરની આ મિસાઇલ 400 કિલોમીટરના અંતર સુધી અને 180 કિલોમીટરની ઊંચાઈ સુધી પ્રહાર કરી શકે છે.
આ સિસ્ટમ કેવી રીતે કામ કરે છે?
ભારતની S-400 એર ડિફેન્સ સિસ્ટમ પાકિસ્તાનની HQ-9 AD કરતાં વધુ અદ્યતન કઈ રીતે છે?
ભારતે તેને આટલા પૈસામાં ખરીદ્યું
ભારતે વર્ષ 2018 માં S-400 એર ડિફેન્સ સિસ્ટમ ખરીદી હતી. ભારતીય સેનાએ રશિયા સાથે 5.43 બિલિયન એટલે કે આશરે રૂ. 4,65,19,51,59,000 નો કરાર કર્યો હતો. ત્યારબાદ ભારતે 5 યુનિટ માટે સોદો કર્યો, જેમાંથી અત્યાર સુધીમાં ફક્ત 3 યુનિટ જ મળ્યા છે.
ભારતને ડિસેમ્બર 2021 માં તેનું પહેલું S-400 યુનિટ મળ્યું. આ પછી તેને તાત્કાલિક અસરથી પશ્ચિમી વિસ્તારમાં તૈનાત કરવામાં આવ્યું. પછી બે વર્ષમાં, બીજા અને ત્રીજા યુનિટને પશ્ચિમ અને પૂર્વ સરહદો પર તૈનાત કરવામાં આવ્યા.