આયુર્વેદિક ઉત્પાદનોનું વેચાણ ગુજરાતમાં સતત વધી રહ્યું છે : નિકાસમાં પણ તેજી આવી રહી છે

લોગ વિચાર :

છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં ગુજરાતના મુખ્‍ય શહેરોમાં આયુર્વેદિક અને હર્બલ કોસ્‍મેટિક્‍સ અને માવજત ઉત્‍પાદનોની માંગમાં વધારો થયો છે. આ તેમના કુદરતી ઘટકો, ઓછી આડઅસરો અને નોંધપાત્ર સ્‍વાસ્‍થ્‍ય લાભોને કારણે છે.

આયુર્વેદિક ઉત્‍પાદનોનું એકંદર બજાર છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં ૧૨-૧૫% ના ચક્રવળદ્ધિ વાર્ષિક વળદ્ધિ દર (CAGR) થી વધ્‍યું છે. ન્‍યુટ્રાસ્‍યુટીકલ ઉત્‍પાદનોમાં આશરે ૮-૧૦% ની સીએજીઆર જોવા મળી છે, જેમાં ગુજરાત ભારતમાં ચોથા ક્રમે છે.

ગુજરાત આયુર્વેદ ઔષધ મેન્‍યુફેક્‍ચરર્સ એસોસિએશન (GAMA) અનુસાર, ભારતમાં ન્‍યુટ્રાસ્‍યુટિકલ્‍સ અને આયુર્વેદિક દવાઓનું સંયુક્‍ત બજાર કદ નોંધપાત્ર વળદ્ધિ અને બજારની સંભાવના દર્શાવે છે.

આયુષ ઉદ્યોગ ૨૦૨૦માં USD ૧૮.૧ બિલિયન (અંદાજે રૂ. ૧,૪૯,૪૫૧ કરોડ) પર પહોંચ્‍યો હતો, જે ૨૦૧૪-૧૫માં USD ૨.૮૫ બિલિયન (અંદાજે રૂ. ૨૩,૫૩૨ કરોડ) હતો.

વધુમાં, ભારતમાં પરંપરાગત દવા બજારનું મૂલ્‍ય ૨૦૨૩માં USD ૨૭.૫૩ બિલિયન હતું અને ૨૦૨૪-૨૦૩૧ દરમિયાન ૧૩%ના વળદ્ધિ દર સાથે ૨૦૩૧ સુધીમાં તે USD ૭૩.૧૯ બિલિયન સુધી વિસ્‍તરવાનો અંદાજ છે, GAAMA ડેટા અનુસાર.

વધુમાં, ભારતનું ન્‍યુટ્રાસ્‍યુટિકલ્‍સ માર્કેટ ૨૦.૩૫%ના મજબૂત દરે વળદ્ધિ પામશે, જે ૨૦૨૩માં USD ૧૧.૭૮ બિલિયનથી વધીને ૨૦૩૧ સુધીમાં USD ૫૧.૮૩ બિલિયન થવાની ધારણા છે.

GAAMAના પ્રમુખ, હાર્દિક ઉકાનીએ  જણાવ્‍યું હતું કે, આ આંકડાઓ નોંધપાત્ર બજાર કદ અને ભારતના ન્‍યુટ્રાસ્‍યુટિકલ્‍સ અને આયુર્વેદિક ક્ષેત્રના ઝડપી વિસ્‍તરણને દર્શાવે છે, જે કોવિડ પછી ગ્રાહકની વધતી માંગ અને બજારની અનુકૂળ પરિસ્‍થિતિઓને કારણે છે. તેથી, બંને સેગમેન્‍ટના ઉત્‍પાદન અને વેચાણમાં ગુજરાત ભારતમાં ચોથા ક્રમે છે.

ઉકાણી, જેઓ વાસુ હેલ્‍થકેરના એમડી પણ છે, ઉમેર્યું, ગુજરાત, ફાર્માસ્‍યુટિકલ ઉદ્યોગનું હબ છે, અને ભારતમાં આયુર્વેદિકમાં ૧૨% અને ન્‍યુટ્રાસ્‍યુટિકલ ઉદ્યોગમાં આશરે ૨૦% હિસ્‍સો ધરાવે છે.ૅ

તેમણે ઉમેર્યું, ગુજરાતમાં લગભગ ૮૫૦ આયુર્વેદિક મેન્‍યુફેક્‍ચરિંગ કંપનીઓ છે, જે ભારતના કુલ ૮,૫૦૦ યુનિટના ૧૦% છે. ગુજરાતમાં ૧,૨૦૦ થી વધુ ન્‍યુટ્રાસ્‍યુટિકલ મેન્‍યુફેક્‍ચરિંગ પ્‍લાન્‍ટ્‍સ આવેલા છે કારણ કે તે બંને ઉદ્યોગો માટે નોંધપાત્ર હબ છે.

GAAMA અનુસાર, અમદાવાદ, વડોદરા, અંકલેશ્વર, ભરૂચ, વાપી અને વલસાડ આયુર્વેદિક અને ન્‍યુટ્રાસ્‍યુટિકલ ઉત્‍પાદન માટે રાજ્‍યના ટોચના જિલ્લાઓ છે. તેમની સ્‍થાપિત ઔદ્યોગિક ઈન્‍ફ્રાસ્‍ટ્રક્‍ચર અને સંસાધનોની ઍક્‍સેસને કારણે તેમની પાસે કંપનીઓની ઊંચી સાંદ્રતા છે.